ویکی شیعه:آداب معاشرت
مشارکت‌کنندگان ویکی‌شیعه از فرهنگ‌ها و کشورهای گوناگونی گردهم آمده‌اند. آنها دیدگاه‌ها، نقطه‌نظرات و پیش‌زمینه‌های مختلفی دارند که گاهی اوقات بسیار با یکدیگر متفاوت هستند. رفتار خوب داشتن با دیگران کلید همکاری مؤثر در ساخت یک دانشنامهٔ خوب است.
اصول آداب معاشرت در ویکی‌شیعه
- نسبت به دیگران حسن نیت داشته باشید.
- با دیگران همانطور رفتار کنید که انتظار دارید با شما رفتار کنند - حتی اگر آنان تازه‌واردند. همهٔ ما زمانی تازه‌وارد بودیم...
- خواهش می‌کنیم، باادب باشید!
- به یاد داشته باشید که متن خام، ابهام‌آمیزتر و غالباً بی‌ادبانه‌تر از زمانی به نظر می‌رسد که شخصی واژه‌های همان متن را به صورت شفاهی به شما بگوید. کنایه همیشه روشن نیست. متن، بدون ایما و اشاره‌های صورت و بدن و یا لرزش تارهای صوتی تولید می‌شود.
مراقب واژه‌هایی که انتخاب می‌کنید باشید - شاید چیزی که منظور شماست برابر با چیزی که دیگران از متن شما استنباط می‌کنند نباشد و شاید چیزی که شما می‌خوانید معادل منظور نویسنده نباشد.
- دربارهٔ واقعیت‌ها بحث کنید، نه اشخاص.
- پرسش‌ها را نادیده نگیرید.
- اگر شخص دیگری با نوشتهٔ شما موافق نیست، دلایل روشنی برای درستی آن بیاورید.
- هرگاه پاسخی برای یک رد یک موضوع ندارید، آن را تصدیق کنید؛ اگر آن موضوع با سلیقه یا درک شما مطابقت ندارد آن را بپذیرید.
- نزاکت داشته باشید.
- هرچند رعایت ادب در زمانی که بحث‌ها بالا گرفته‌است بسیار مشکل به نظر می‌رسد اما تلاش کنید در زمان‌هایی که دیگر ویرایشگران به اندازهٔ کافی با ادب نیستند، شما باادب‌تر از آنان باشید، نه بی‌ادب‌تر!
- به این شکل دست‌کم به سوی میدان مبارزه کشیده نمی‌شوید.
- با این‌حال بکوشید تا به شکلی غیرجانبدارانه به طرف مقابل بفهمانید که با لحن وی راحت نیستید -- در غیر این صورت ممکن است آنان با خود بیندیشند که شما خنگ‌تر از آنید تا باریک بینیشان را تشخیص دهید و حتی شاید به این صورت به شکلی آنان را تشویق کنید.
- در طول یک بحث جاندار ما غالباً چیزی می‌گوییم که بعدها آرزو می‌کنیم که کاش چنان واژه‌هایی به کار نبرده بودیم.
- ببخشید و بگذرید.
- تعصب‌ها و جانبداری‌های خود را تشخیص دهید و مراقب آنها باشید.
- در زمان مقتضی دیگران را ستایش کنید. هر شخصی دوست دارد که دیگران از او تعریف کنند، به ویژه در جایی که همه بر اساس توافق کار می‌کنند.
- بین دیگران میانجی‌گری کنید.
- اگر در حال دعوا هستید، کار خود را متوقف کنید، اگر در حال میانجی‌گری هستید این پیشنهاد را به طرفین بدهید.
- آرام باشید.
- فهرست اشتباه‌های رایج را مرور کنید.
- به یاد بیاورید که شما با انسان‌ها طرف هستید. این انسان‌ها اشخاصی هستند که احساس دارند و به احتمال زیاد اشخاص دیگری هم در جهان هستند که آنها را دوست دارند. با دیگران محترمانه برخورد کنید.
- قاعده طلایی را به یاد بیاورید: «با دیگران همانطور رفتار کنید که می‌خواهید آنان با شما رفتار کنند.»
چگونه جلوی سوءاستفاده از صفحه‌های بحث را بگیریم
- بسیاری از افراد نسبت به کار و دیدگاه‌های خود احساس افتخار می‌کنند. شخصیت افراد را به آسانی می‌توان در نوشته‌های خود مورد توهین قرار داد، اما صفحات بحث جای دعوا و انتقام نیست. این صفحات مکان خوبی برای تسلی و پوزش خواستن از افراد مورد توهین قرار گرفته‌است، اما بسیاری از اوقات از این صفحات برای رسیدن به توافقاتی بر سر مطالب مقالهٔ مربوط به آن صفحات استفاده می‌شود. اگر کسی با شما موافق نیست، بکوشید تا دلیل آن را بیابید سپس در گفتگوهای خود در صفحه‌های بحث، زمان کافی برای یافتن دلایل منطقی برای صحت ادعای خود صرف کنید و سپس نوشتن را آغاز کنید.
- به دیگران برچسب نزنید و به آنها یا نوشته‌هایشان حمله نکنید.
- دادن لقب‌هایی چون «نژادپرست» یا حتی «نوشتهٔ ضعیف» به افراد یا نوشته‌هایشان آنها را به حالت دفاعی می‌برد. این کار باعث می‌شود تا از بحث دربارهٔ مقاله‌ها دور شوید. اگر می‌خواهید از کسی انتقاد کنید باید این کار را به صورت مؤدبانه و سازنده انجام دهید.
- همیشه به طور مشخص و به ویژه در پاسخ‌های خود به طور روشن به نکتهٔ مورد نظر خود اشاره کنید.
- در پاسخ‌های خود مشخص کنید به کدام یک از نظرات پاسخ می‌دهید: نقل قول از یک پست خوب است ولی نوشتن تفسیر و برداشت خودتان از آن پست بهتر است. همچنین هنگامی که می‌خواهید تفسیر خود از یک نقل قول را بنویسید از اصطلاحاتی چون «همانطور که از نوشتهٔ شما بر می‌آید...» یا «تا آن اندازه که من از نوشتهٔ شما فهمیدم...» استفاده کنید تا مشخص شود که شما تفسیر خود از متن طرف مقابل را نوشته‌اید. پیش از این که قضاوت خود در مورد درستی یا نادرستی نظر کسی را ابراز کنید، بنویسید که ممکن است برداشت اشتباهی از نوشتهٔ وی کرده باشید.
- به طور کلی نوشتن پاسخ یا تکذیبیه مابین نوشته‌های یک صفحه بحث کار بدی است. این کار باعث می‌شود تا جریان بحث به هم ریخته و در انتساب نوشته‌ها به ویرایشگران آنها اشتباه کنیم. شاید این کار برای دو طرف بحث مفهوم باشد ولی ممکن است بقیه ویرایشگران ویکی‌شیعه به هیچ وجه نتوانند بحث را دنبال کنند.
حرکت در جهت دیدگاه بی‌طرف
هنگامی که موارد تخلف از دیدگاه بی‌طرف (دبط) را حذف می‌کنیم، غالباً از عبارت‌هایی چون «فلانی می‌گوید که...» یا «نظر فلانی این است که...» استفاده می‌کنیم. خودِ این عبارات را می‌توان دیدگاهی جانبدارانه تلقی کرد زیرا می‌خواهند توافق محتومی از سوی ویکی‌شیعه را نشان دهند. نویسندهٔ مطلب اصلی هم ممکن است از این جملات چنین برداشتی کرده و تغییرات را حذف کند؛ در نتیجه یک جنگ ویرایشی در خواهد گرفت. بهتر است در این موارد از رویه زیر استفاده کنیم:
- در صفحهٔ بحث مقالهٔ مورد نظر مواردی را که فکر می‌کنید تخلف از قوانین دیدگاه بی‌طرفانه هستند ذکر کنید و پیشنهاد تعویض آنها را بدهید (مگر اینکه آن موارد بسیار فاحش باشند).
- اگر پاسخی دریافت نکردید، خودتان تغییرات مورد نظر را اعمال کنید. (از قابلیت فهرست تعقیبات خود برای دنبال کردن کارهایی که می‌خواهید انجام دهید استفاده کنید.)
- اگر پاسخی دریافت کردید، تلاش کنید تا بر سر واژه‌های مورد اختلاف به توافق برسید.
وقوع یک جنگ ویرایشی در زمانی که به توافق رسیده‌اید، بسیار غیرمحتمل است. زیان این کار آن است که مقالهٔ مورد نظر برای مدت زمان بیشتری در حالت ناخوشایند باقی می‌ماند ولی مقاله‌ای که به طور دائم تغییر کند هم تأثیر خوبی روی دیگر ویکی‌شیعهنویسان و کل پروژه نخواهد داشت.
این موارد را در ذهن داشته باشید
- حتی اگر شما به مورد خاصی ایمان داشته باشید باید بدانید که مقاله‌های ویکی‌شیعه قرار است به جای طرفداری از یک نظر همهٔ دیدگاه‌ها (دبط) را نشان دهند. صفحه‌های بحث («گفتگو») برای این نیستند که در آنها به ارزشگذاری و نوشتن دربارهٔ درستی، نادرستی یا ارجحیت یک نظر بپردازیم.اگر می‌خواهید چنین کاری انجام دهید می‌توانید به مکان‌های بهتری نظیر وبلاگ‌ها و دیگر ویکی‌ها بروید. در صفحه‌های بحث به میزان دقت/بی‌دقتی، جانبداری یا دیگر مشکلات یک مقاله بپردازید، نه اینکه از آنها به عنوان تریبونی برای دفاع از یک نظر استفاده کنید.
- اگر کسی با نظر شما موافق نیست، به این معنا نیست که (الف) او از شما متنفر است، (ب) او فکر می‌کند شما احمق هستید، (ج) او احمق است، (ج) او شخص خبیثی است. هنگامی که افراد نظرات خود را بدون دلایل خوب می‌فرستند بهترین کار این است که بگذارید همانطور باشند. چیزی که شما در نظر دارید حتماً درست یا حتماً اشتباه نیست. مثال خوب برای این مورد، دین است. پیش از این که بخواهید به دیدگاه‌های یک شخص توهین کنید به این بیندیشید که اگر او بخواهد به دین شما توهین کند چه اتفاقی خواهد افتاد. همچنین به یاد داشته باشید که هر چیزی که در ویکی‌شیعه می‌نویسید برای همیشه در آن خواهد ماند، حتی اگر قابل رؤیت نباشند.
- ویکی‌شیعه از شما می‌خواهد که دلیر باشید. پیش از آنکه یک بحث را آغاز کنید از خود بپرسید که آیا واقعاً لازم است در این مورد بحث کنیم؟ آیا می‌توانم یک خلاصه همراه ویرایشم تهیه کنم و منتظر نظرات دیگران باشم؟
- اگر می‌بینید که بحثتان ارتباطی با مقاله ندارد آن را از راه ایمیل یا بحث صفحه کاربری دنبال کنید.
- اگر می‌دانید که با شخص خاصی کنار نمی‌آیید، بیش از آنکه مورد نیاز باشد با او تعامل نکنید. درگیری‌های غیرلازم بقیه را از کار ساخت یک دانشنامهٔ خوب دور می‌کند. در حقیقت گاهی اوقات دنبال کردن یک شخص در ویکی‌شیعه که مورد علاقهٔ شما نیست، ممکن است پرسه‌زنی تلقی شده و مورد خوشایند دیگران قرار نگیرد و باعث به‌هم‌ریختگی شود. اگر با کسی کنار نمی‌آیید، بکوشید تا بیشتر با آنها دوست شوید ولی اگر اینکار نتیجه نداد بهتر است از او دوری کنید.
- هرچند که ویرایش مقاله‌ها قابل قبول است (و در حقیقت همگان به این کار تشویق می‌شوند)، ویرایش واژه‌های امضاشده توسط شخص دیگر در یک صفحه بحث قابل قبول نیست زیرا ممکن است نیت یا پیام اصلی متن را نرسانده و عقاید اصلی ویرایشگر را نشان ندهد. بکوشید تا می‌توانید از ویرایش نظرات دیگران دوری کنید مگر اینکه دلیل قانع کننده‌ای برای کار خود داشته باشید.
پندهایی دیگر
چند پند جداگانه از لری سانگر:
- گشاده‌رو باشید و از دیگران با گرمی استقبال کنید، منزوی نباشید،
- تنها به روی نوشتن یک دانشنامه تمرکز کنید، نه نوشتن یک بحث بولتن شکل،
- کارهای خوب را تشخیص داده و از آنها ستایش کنید، کارهایی که با جزئیات کامل، مبتنی بر واقعیت، سرشار از اطلاعات و ذکر منابع باشند،
- بکوشید تا درک کنید که بی‌طرفی به چه چیزهایی نیاز دارد و چرا برای این پروژه لازم و خوب است،
- با همکاران پرکار و خوش‌نیت خود در ویکی‌شیعه با احترام رفتار کنید،
- افرادی را که دانش زیادی دارند و می‌توانند خوب دربارهٔ دانش خود بنویسند را به ویکی‌شیعه جذب کرده و به آنها ارج بگذارید و
- درِ خروجی را به ولگردها، خرابکارها و آشوب‌طلب‌ها نشان دهید و بدانید که اگر اجازهٔ حضور آنها در ویکی‌شیعه را بدهید وقت شما را هدر می‌دهند و جَوِ آن را مسموم می‌سازند.
پیش از آنکه پندهای سانگر را مجوزی از سوی جامعهٔ ویکی‌شیعه برای آغاز حمله‌های شخصی، آزار یا ولگردی در ویکی‌شیعه به منظور برچسب زدن به افرادی که با شما هم‌نظر نیستند تفسیر کنید، بهتر است سیاست یا راهکار مربوط به حمله‌های شخصی و شیوهٔ تشخیص سفسطه توسط فیلسوف‌های یونان باستان را بخوانید و درک کنید.
رده: